تولد و كودكی:
به سال 1333 ه.ش در شهرستان میاندوآب در یك خانواده مذهبی و باایمان متولد شد. در دوران كودكی، مادرش را – كه بانویی باایمان بود – از دست داد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ارومیه به پایان رسانید و در دوره دبیرستان (همزمان با شهادت برادرش علی باكری به دست دژخیمان ساواك) وارد جریانات سیاسی شد.

فعالیتهای سیاسی – مذهبی:
پس از اخذ دیپلم با وجود آنكه از شهادت برادرش بسیار متاثر و متالم بود، به دانشگاه راه یافت و در رشته مهندسی مكانیك مشغول تحصیل شد. از ابتدای ورود به دانشگاه تبریز یكی از افراد مبارز این دانشگاه بود. او برادرش حمید را نیز به همراه خود به این شهر آورد.
شهید باكری در طول فعالیتهای سیاسی خود (طبق اسناد محرمانه بدست آمده) از طرف سازمان امنیت آذربایجان شرقی (ساواك) تحت كنترل و مراقبت بود.
پس از مدتی حمید را برای برقراری ارتباط با سایر مبارزان، به خارج از كشور فرستاد تا در ارسال سلاح گرم برای مبارزین داخل كشور فعال شود.
شهید مهدی باكری در دوره سربازی با تبعیت از اعلامیه حضرت امام خمینی(ره) – در حالی كه در تهران افسر وظیفه بود – از پادگان فرار و به صورت مخفیانه زندگی كرد و فعالیتهای گوناگونی را در جهت پیروزی انقلاب اسلامی نیز انجام داد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی:
بعد از پیروزی انقلاب و به دنبال تشكیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عضویت این نهاد در آمد و در سازماندهی و استحكام سپاه ارومیه نقش فعالی را ایفا كرد. پس از آن بنا به ضرورت، دادستان دادگاه انقلاب ارومیه شد. همزمان با خدمت در سپاه، به مدت 9 ماه با عنوان شهردار ارومیه نیز خدمات ارزنده‌ای را از خود به یادگار گذاشت.
ازدواج شهید مهدی باكری مصادف با شروع جنگ تحمیلی بود. مهریه همسرش اسلحه كلت او بود. دو روز بعد از عقد به جبهه رفت و پس از دو ماه به شهر برگشت و بنا به مصالح منطقه، با مسئولیت جهاد سازندگی استان، خدمات ارزنده‌ای برای مردم انجام داد.
شهید باكری در مدت مسئولیتش به عنوان فرمانده عملیات سپاه ارومیه تلاشهای گسترده‌ای را در برقراری امنیت و پاكسازی منطقه از لوث وجود وابستگاه و مزدوران شرق و غرب انجام داد و به‌رغم فعالیتهای شبانه‌روزی در مسئولیتهای مختلف، پس از شروع جنگ تحمیلی، تكلیف خویش را در جهاد با كفار بعثی و متجاوزین به میهن اسلامی دید و راهی جبهه‌ها شد.

نقش شهید در دفاع مقدس :
شهید باكری با استعداد و دلسوزی فراوان خود توانست در عملیات فتح‌المبین با عنوان معاون تیپ نجف اشرف در كسب پیروزیها موثر باشد. در این عملیات یكی از گردانها در محاصره قرار گرفته بود، كه ایشان به همراه تعدادی نیرو، با شجاعت و تدبیر بی‌نظیر آنان را از محاصره بیرون آورد. در همین عملیات در منطقه رقابیه از ناحیه چشم مجروح شد و به فاصله كمتر از یك ماه در عملیات بیت‌المقدس (با همان عنوان) شركت كرد و شاهد پیروزی لشكریان اسلام بر متجاوزین بعثی بود.
در مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس از ناحیه كمر زخمی شد و با وجود جراحتهایی كه داشت در مرحله سوم عملیات، به قرارگاه فرماندهی رفت تا برادران بسیجی را از پشت بی‌سیم هدایت كند.
در عملیات رمضان با سمت فرماندهی تیپ عاشورا به نبرد بی‌امان در داخل خاك عراق پرداخت و این بار نیز مجروح شد، اما با هر نوبت مجروحیت، وی مصممتر از پیش در جبهه‌ها حضور می‌یافت و بدون احساس خستگی برای تجهیز، سازماندهی،‌ هدایت نیروها و طراحی عملیات، شبانه‌روز تلاش می‌كرد.
در عملیات مسلم بن عقیل با فرماندهی او بر لشكر عاشورا و ایثار رزمندگان سلحشور، بخش عظیمی از خاك گلگون ایران اسلامی و چند منطقه استراتژیك آزاد شد.
شهید باكری در عملیات والفجرمقدماتی و والفجر یك، دو، سه و چهار با عنوان فرمانده لشكر عاشورا، به همراه بسیجیان غیور و فداكار، در انجام تكلیف و نبرد با متجاوزین، آمادگی و ایثار همه‌جانبه‌ای را از خود نشان داد.
در عملیات خیبر زمانی كه برادرش حمید، به درجه رفیع شهات نایل آمد، با وجود علاقه خاصی كه به او داشت، بدون ابراز اندوه با خانواده‌اش تماس گرفت و چنین گفت: شهادت حمید یكی از الطاف الهی است كه شامل حال خانواده ما شده است. و در نامه‌ای خطاب به خانواده‌اش نوشت:
من به وصیت و آرزوی حمید كه باز كردن راه كربلا می‌باشد همچنان در جبهه‌ها می‌مانم و به خواست و راه شهید ادامه می‌دهم تا اسلام پیروز شود.
تلاش فراوان در میادین نبرد و شرایط حساس جبهه‌ها، را از حضور در تشییع پیكر پاك برادر و همرزمش كه سالها در كنار بود بازداشت. برادری كه در روزهای سراسر خطر قبل از انقلاب، در مبارزات سیاسی و در جبهه‌ها، پا به پای مهدی، جانفشانی كرد.
نقش شهید باكری و لشكر عاشورا در حماسه قهرمانانه خیبر و تصرف جزایر مجنون و مقاومتی كه آنان در دفاع پاتكهای توانفرسای دشمن از خود نشان دادند بر كسی پوشیده نیست.
در مرحله آماده‌سازی مقدمات عملیات بدر، اگرچه روزها به كندی می‌گذشت اما مهدی با جدیت، همه نیروها را برای نبردی مردانه و عارفانه تهییج و ترغیب كرد و چونان مرشدی كامل و عارفی واصل، آنچه را كه مجاهدان راه خدا و دلباختگان شهادت باید بدانند و در مرحله نبرد بكار بندند، با نیروهایش درمیان گذاشت.

بیانات شهید قبل از شروع عملیات بدر:

همه برادران تصمیم خود را گرفته‌اند، ولی من به خاطر سختی عملیات تاكید می‌كنم. شما باید مثل حضرت ابراهیم(ع) باشید كه رحمت خدا شامل حالش شد، مثل او در آتش بروید. خداوند اگر مصلحت بداند به صفوف دشمن رخنه خواهید كرد. باید در حد نهایی از سلاح مقاومت استفاده كینم.
هرگاه خداوند مقاومت ما را دید رحمت خود را شالم حال ما می‌گرداند. اگر از یك دسته بیست و دو نفری، یك نفر بماند باید همان یك نفر مقاومت كند و اگر فرمانده شما شهید شد نگویید فرمانده نداریم و نجنگیم كه این وسوسه شیطان است. فرمانده اصلی ما، خدا و امام زمان(عج) است. اصل، آنها هستند و ما موقت هستیم، ما وسیله هستیم برای بردن شما به میدان جنگ. وظیفه ما مقاومت تا آخرین نفس و اصاعت از فرماندهی است.
تا موقعی كه دستور حمله داده نشده كسی تیراندازی نكند. حتی اگر مجروح شد سكوت را رعایت كند، دندانها را به هم بفشارد و فریاد نكند.
با هر رگبار سبحان‌الله بگویید. در عملیات خسته نشوید. بعد از هر درگیری و عملیات، شهدا و مجروحین را تخلیه كرده و با سازماندهی مجدد كار را ادامه دهید.
حداكثر استفاده از وسایل را بكنید. اگر این پارو بشكند، به جای آن پاروی دیگری وجود ندارد. با همین قایقها باید عملیات بكنیم. لباسهای غواصی را خوب نگهداری كنید. یك سال است دنبال این امكانات هستیم.
مهدی در شب عملیات وضو می‌گیرد و همه گردانها را یك یك از زیر قرآن عبور می‌دهد. مداوم توصیه می‌كند:
برادران! خدا را از یاد نبرید نام امام زمان(عج) را زمزمه كنید. دعا كنید كه كار ما برای خدا باشد.
از پشت بی‌سیم نیز همه را به ذكر «لاحول و لاقوه الا بالله» تحریض و تشویق می‌كند.
لشكر عاشورا در كنار سایر یگانهای عمل كننده نیروی زمینی سپاه، در اولین شب عملیات بدر، موفق به شكستن خط دشمن می‌شود و روز بعد به تثبیت مواضع در ساحل رود می‌پردازد.
در مرحله دوم عملیات، از سوی لشكر عاشورا حمله‌ای نفس‌گیر به واحدهایی از دشمن كه عالم فشار برای جناح چپ بودند، آغاز می‌شود. حمله‌ای كه قلع و قمع دشمن و گرفتن انتقام و قطع كامل دست دشمن از تعرض به نیروها در جناح چپ ثمره آن بود.

ویژگیهای اخلاقی : 
شهید باكری، پاسدار نمونه، فرماندهی فداكار و ایثارگر، خدمتگزاری صادق، صمیمی، مخلص و عاشق حضرت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی بود. با تمام وجود خود را پیرو خط امام می‌دانست و سعی می‌كرد زندگی‌اش را براساس رهنمودها و فرمایشات آن بزرگوار تنظیم نماید، با دقت به سخنان حضرت امام(ره) گوش می‌داد، آنها را می‌نوشت و در معرض دید خود قرار می‌داد و آنقدر به این امر حساسیت داشت كه به خانواده‌اش سفارش كرده بود كه سخنرانی آن حضرت را ضبط كنند و اگر موفق نشدند، متن صحبت را از طریق روزنامه بدست آورند.
او معتقد بود سخنان امام الهام گرفته از آیات الهی است،‌باید جلو چشمان ما باشد تا همیشه آنها را ببینیم و از یاد نبریم.
شهید باكری از انسانهای وارسته و خودساخته‌ای بود كه با فراهم بودن زمینه‌های مساعد، به مظاهر مادی دنیا و لذایذ آن پشت پا زده بود.
زندگی ساده و بی‌ریای او زبانزد همه آشنایان بود. با تواناییهایی كه داشت می‌توانست مرفه‌ترین زندگی را داشته باشد؛ اما همواره مثل یك بسیجی زندگی می‌كرد. از امكاناتی كه حق طبیعی‌اش نیز بود چشم می‌پوشید. تواضع و فروتنی‌اش باعث می‌شد كه اغلب او را نشناسند. او محبوب دلها بود. همه دوستش می‌داشتند و از دل و جان گوش به فرمان او بودند. او نیز بسیجیان را دوست داشت و به آنها عشق می‌ورزید. می‌گفت:
وقتی با بسیجیها راه می‌روم، حال و هوای دیگری پیدا می‌كنم، هرگاه خسته می‌شوم پیش بسیجیها می‌روم تا از آنها روحیه بگیرم و خستگی‌ام برطرف شود.
همه ما در برابر جان این بسیجی‌ها مسئولیم، برای حفظ جان آنها اگر متحمل یك میلیون تومان هزینه – برای ساختن یك سنگر كه حافظ جان آنها باشد – بشویم، یك موی بسیجی،‌ صد برابرش ارزش دارد.
با دشمنان اسلام و انقلاب چون دژی پولادین و تسخیرناپذیر بود و با دوستان خدا، سیمایی جذاب و مهربان داشت.
با وجود اندوه دائمش، همیشه خندان می‌نمود و بشاش. انسانی بود همیشه آماده به خدمت و پرتوان.
حجت‌الاسلام والمسلمین شهید محلاتی در مورد شهید باكری اظهار می‌دارند:
وی نمونه و مظهر غضب خدا در برابر دشمنان خدا و اسلام بود. خشم و خروشش فقط و فقط برای دشمنان بود و به عنوان فرمانده و باتقوا، الگوی رافت و محبت در برخورد با زیردستان بود.
همسر شهید باكری در مورد اخلاق او در خانه می‌گوید:
باوجود همه خستگی‌ها، بی‌خوابی‌ها و دویدن‌ها، همیشه با حالتی شاد بدون ابراز خستگی به خانه وارد می‌شد و اگر مقدور بود در كارهای خانه به من كمك می كرد؛ لباس می‌شست، ظرف می‌شست و خودش كارهای خودش را انجام می‌داد.
اگر از مسلئله‌ای عصبانی و ناراحت بودم، با صبر و حوصله سعی می‌كرد با خونسردی و با دلایل مكتبی مرا قانع كند.
دوستان و همسنگرانش نقل می‌كنند:
به همان میزان كه به انجا فرایض دینی مقید بود نسبت به مستحبات هم تقید داشت. نیمه‌های شب از خواب بیدار می‌شد، با خدای خود خلوت می كرد و نماز شب را با سوز و گداز و گریه می‌خواند. خواندن قرآن از كارهای واجب روزمره‌اش بود و دیگران را نیز به این كار سفارش می‌نمود.
شهید باكری در حفظ بیت‌المال و اهیمت آن توجه زیادی داشت، حتی همسرش را از خوردن نان رزمندگان، برحذر می‌داشت و از نوشتن با خودكار بیت‌المال – حتی به اندازه چند كلمه – منع می‌كرد. وقتی همرزمانش او را به عنوان فرماندهی كه مندرسترین لباس بسیجی را مدتهای طولانی استفاده می‌كرد مورد اعتراض قرار می‌دادند، می‌گفت: تا وقتی كه می‌شود استفاده كرد، استفاده می‌كنم.
همواره رسیدگی به خانواده شهدا را تاكید می‌كرد و اگر برایش مقدور بود به همراه مسئولین لشكر بعد از هر عملیات به منزلشان می‌رفت و از آنان دلجویی می‌كرد و در رفع مشكلات آنها اقدام می‌كرد.
او می‌گفت:
امروز در زمره خانواده شهدا قرار گرفتن جزو افتخارات است و این نوع زندگی از با فضیلت‌ترین زندگی‌هاست. 
 

نحوه شهادت :

بعد از شهادت برادرش حمید و برخی از یارانش، روح در كالبد ناآرامش قرار نداشت و معلوم بود كه به زودی به جمع آنان خواهد پیوست. پانزده روز قبل از عملیات بدر به مشهد مقدس مشرف شد و با تضرع از آقاعلی‌بن موسی‌الرضا(ع) خواسته بود كه خداوند توفیق شهدت را نصیبش نماید. سپس خدمت حضرت امام خمینی(ره) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رسید و با گریه و اصرار و التماس درخواست كرد كه برای شهادتش دعا كنند.
این فرمانده دلاور در عملیات بدر در تاریخ 25/11/63، به خاطر شرایط حساس عملیات، طبق معمول، به خطرناكترین صحنه‌های كارزار وارد شد و در حالی كه رزمندگان لشكر را در شرق دجله از نزدیك هدایت می كرد، تلاش می‌نمود تا مواضع تصرف شده را در مقابل پاتكهای دشمن تثبیت نماید، كه در نبردی دلیرانه، براثر اصابت تیر مستقیم مزدوران عراقی، ندای حق را لبیك گفت و به لقای معشوق نایل گردید.
هنگامی كه پیكر مطهرش را از طریق آبهای هورالعظیم انتقال می‌دادند، قایق حامل پیكر وی، مورد هدف آرپی‌جی دشمن قرار گرفت و قطره ناب وجودش به دریا پیوست.
او با حبی عمیق به اهل عصمت و طهارت(ع) و عشقی آتشین به اباعبدالله‌الحسین(ع) و كوله‌باری از تقوی و یك عمر مجاهدت فی سبیل‌الله، از همرزمانش سبقت گرفت و به دیار دوست شتافت و در جنات عدن الهی به نعمات بیكران و غیرقابل احصاء دست یافت. شهید باكری در مقابل نعمات الهی خود را شرمنده می‌دانست و تنها به لطف و كرم عمیم خداوند تبارك و تعالی امیدوار بود. در وصیتنامه‌اش اشاره كرده است كه: چه كنم كه تهیدستم، خدایا قبولم كن.
شهید محلاتی از بین تمام خصلتهای والای شهید به معرف او اشاره می‌كند و در مراسم شهادت ایشان، راز و نیاز عاشقانه وی را با معبود بیان می‌كند و از زبان شهید می گوید:
خدایا تو چقدر دوست‌داشتنی و پرستیدنی هستی، هیهات كه نفهمیدم. خون باید می‌شدی و در رگهایم جریان می‌یافتی تا همه سلولهایم هم یارب یارب می‌گفت.
این بیان عارفانه بیانگر روح بلند و سرشار از خلوص آن شهید والامقام است كه تنها در سایه خودسازی و سیر و سلوك معنوی به آن دست یافته بود.

خاطرات:

خاطره ۱
در بیت امام‌، مهدی را دیدم و گفتم‌: "آقا مهدی‌! خوابهای خوشی برایت دیده‌اند ...‌مثل اینكه شما هم ... بله ..." تبسمی كرد و با تعجب پرسید: "چه خبر شده است‌؟" گفتم‌: همه خبرها كه پیش شماست‌. یكی از فرماندهان گردان كه یك ماه پیش شهید شد، خواب دیده بود، در بهشت منزلی زیبا می‌سازند‌. پرسیده بود: "این خانه را برای چه كسی آماده می‌كنید؟" گفتند: "قرار است شخصی به جمع بهشتیان بپیوندد‌." باز پرسیده بود: "او كیست‌؟" بعد سكوت كردم‌. مهدی مشتاقانه سر تكان داد و گفت‌: "خوب ...‌ادامه بده‌." گفتم‌: "پاسخ دادند: قرار است مهدی باكری به اینجا بیاید‌. خلاصه آقا ملائكه را خیلی به زحمت انداختی‌." سرش را پایین انداخت و رنگ رخسارش به سرخی گرایید و به آرامی گفت‌: "بنده خدا! با این كارهایی كه ما انجام می‌دهیم‌، مگر بسیجیها اجازه دهند كه به بهشت برویم‌! جلو در بهشت می‌ایستند و راهمان نمی‌دهند‌." سپس فرو رفت و از من دور شد‌. دیگر مطمئن بودم كه مهدی آخرین روزهای فراغ از یار را سپری می‌كند‌.

خاطره ۲
روزی از مدرسه به خانه می‌آید، در حالی كه گونه‌ها و دستهای سرخ و كبودش ، حكایت از عمق سرمایی می‌كند كه در جانش رسوخ كرده است‌. پدرش همان شب تصمیم می‌گیرد كه پالتویی برایش تهیه كند‌. دو روز بعد با پالتویی نو و زیبا به مدرسه می‌رود‌. غروب كه از مدرسه برمی‌گردد با شدت ناراحتی‌، پالتو را به گوشه اطاق می‌افكند‌. همه اعضای خانواده با حالت متعجب به او می‌نگرند، و مهدی در حالی كه اشك از دیدگانش جاری است‌، می‌گوید: "چگونه راضی می‌شوید من پالتو بپوشم در حالی‌كه دوست بغل‌دستی من در كنارم از سرما بلرزد.

وصیتنامه شهید :

  عزیزانم‌! اگر شبانه‌روز شكرگزار خدا باشیم كه نعمت اسلام و امام را به بما عنایت فرموده‌، باز هم كم است‌. آگاه باشیم كه صدق نیت و خلوص در عمل‌، تنها چاره‌ساز ماست‌. ...‌بدانید اسلام تنها راه نجات و سعادت ماست‌.
... همیشه به یاد خدا باشید و فرامین خدا را عمل كنید‌. پشتیبان و از ته قلب مقلد امام باشید‌. اهمیت زیاد به دعاها و مجالس یاد اباعبدالله (ع‌) و شهدا بدهید كه راه سعادت و توشه آخرت است‌. همواره تربیت حسینی و زینبی بیابید و رسالت آنها را رسالت خود بدانید‌. و فرزندان خود را نیز همانگونه تربیت كنید كه سربازانی با ایمان و عاشق شهادت و علمدارانی صالح و وارث حضرت ابوالفضل (ع‌) برای اسلام بار بیایند‌.

شهید باکری از دید دیگران :

بروایت سید یحیی « رحیم» صفوی :

مأمور خبرچین كلاس ما یكی از مذهبی‌ها و نماز‌خوان‌هایی بود كه هرگز در ذهن‌مان خطور نمی‌كرد بعد از انقلاب بفهمیم او خبرهای دانشگاه و ما را به ساواك می‌رسانده . آن روزها فضای سیاسی دانشگاه تبریز به این صورت بود كه بیشترین فعالیت و تظاهرات در دست گروه‌های غیر مذهبی بود . با آمدن مهدی و عده‌یی از دانشجویان سال اولی كه به آن‌ها خوابگاه داده نمی‌شد ، با هماهنگی مهدی و بقیه ، در خوابگاه‌های دیگر و در خانه‌های اجاره‌یی سطح شهر ساكن شدند .
بعضی از آن دانشجوها الآن هم هستند . مثل مهندس سید علی مقدم ، مهندس علی قیامتیون ، سردار حسین علایی ، مهندس احمد خرم ، و دیگران .
در دانشكده‌های علوم پزشكی و كشاورزی و علوم افراد شاخصی بودند كه با همكاری هم سعی می‌كردیم ارتباط با روحانیت را حفظ كنیم . و هر كس در ارتباط با شهر خودش . كه در نهایت همه با همفكری هم مرتبط می‌شدیم به حركت اصلی انقلاب و صدای اصلی انقلاب ، یعنی امام . مهدی از نیروهای شاخص دانشكده‌ی فنی تبریز بود كه با هماهنگی‌های همدیگر و به دور از چشم بینای ساواك به تدارك تظاهرات و پخش جزوه‌های مربوط به امام و دعوت از كانون یا شخصیت‌های فرهنگی می‌پرداختیم . از چهره‌های شناخته شده‌ی این روزها خاطرم هست از آقای بشارتی ، یا علامه محمد تقی جعفری و دیگران دعوت می‌كردیم بیایند برای دانشجوها سخنرانی كنند . كار فرهنگی هم می‌كردیم . مثل راه اندازی سینمای دانشگاه و نمایش فیلم‌های مناسب با خفقان آن روزها . یا فعال كردن رشته‌های ورزشی مختلف ، مثل كوه نوردی و كشتی ، یا مسابقه‌های متنوع و در رشته‌های گوناگون ، همراه با جایزه‌هایی كه خودمان تهیه می‌كردیم . البته گاهی ساواك مطلع می‌شد و بعضی از دوستان‌مان را می‌فرستاد سربازی ، آن هم با درجه‌ی سرباز صفری ، اما در نهایت با تمام سختی‌ها انقلاب پیروز شد و ساواك روسیاه .
دشمن بی‌كار ننشست و درست در سیزده اسفند سال پنجاه و هفت با دست دمكرات‌ها به پادگان مهاباد حمله كرد . فرمانده تیپ آن‌جا سرگرد عباسی بود ، كُرد و دمكرات ، كه پادگان را بدون درگیری به آن‌ها سپرد .
آن‌ها هم آن‌جا را غارت كردند و سلاح‌هاش را به یغما بردند . تیپ از سلاح و مهمات خالی شد . شهرهای دیگر كردستان را با به كارگیری آن‌ها ناامن كردند . عراق هم از آن‌ها پشتیبانی كرد ، با در اختیار گذاشتن سلاح و مهمات و رادیویی اختصاصی برای جذب نیروی جدید از استان‌های دیگر ، مثل تهران و شمال و جنوب .
در این مقطع از انقلاب تقریباً بیشترین شهرهای كردستان به دست مجاهدین و دمكرات و كومله افتاد . و حتی قسمتی از آذربایجان غربی ، مثل سردشت و نقده و ایرانشهر و مهاباد .
در همین زمان بازرگان از طرف دولت موقت چند بار رفت آن‌جا و آمد در شورای انقلاب مطرح كرد كه « باید تسلیم این‌ها شد . »
كه البته بی‌جواب نماند . آیت‌الله بهشتی و آیت‌الله مطهری و آیت‌الله خامنه‌یی تأكید داشتند كه « بچه‌های سپاه و بسیج می‌روند شهر را آزاد می‌كنند . »
این جنگ اول كردستان بود . یعنی زمانی كه بازرگان رفت مهاباد و گفت باید پاسدارها از شهر بروند بیرون و حتی رفت بالای قبر بعضی از كشته‌های آن‌ها فاتحه خواند .
جنگ دوم كردستان از اوایل فروردین سال پنجاه و نه شروع شد . من آن زمان سپاه اصفهان را تشكیل داده بودم . با دویست نفر از بچه‌ها و با هواپیما آمدیم سنندج و به فرمان امام رفتیم برای آزاد سازی كردستان .
مهدی را باز آن‌جا دیدم ، كه فرمانده عملیات سپاه ارومیه شده بود . من به عنوان فرمانده عملیات كردستان رفته بودم . بروجردی فرمانده سپاه غرب بود . اولین كاری كه كردیم با همكاری ارتش و با حضور تیمسار صیاد شیرازی و تیمسار هاشمی و شهید شهرام فر و ارتشی‌های دیگر یك ستاد مشترك تشكیل دادیم .
جنگ سخت و شبانه روزی ما بیست و سه روز طول كشید . شهرها همه اشغال بودند . فقط پادگان‌ها دست ما بود . مقابله با دشمن هوشمند و زیرك انرژی زیادی گرفت . كه در نهایت باعث وحدت سپاه و ارتش شد .
ملاقات بعدی من و مهدی در زمان آزاد سازی شهرهای كردستان بود كه تا شروع جنگ ، یعنی سی شهریور ، طول كشید . تمام شهرها آزاد شدند ، به جز بوكان و اشنویه . مهدی و حمید و نیروهای اعزامی شهرهای مختلف ایران در پاكسازی كردستان جانفشانی‌ها كردند و حماسه‌ها آفریدند .
شهید كلاهدوز با شروع جنگ از تهران به من تلفن زد گفت چون قبل از انقلاب در تیپ هوابرد سابقه داشته‌ام ، بد نیست بروم خوزستان و كمكی اگر از دستم برمی‌آید كوتاهی نكنم . با عده‌یی از دوستان پاسدارم عازم جنوب شدیم . با حسین خرازی و بقیه . مهدی هم بود ، با شفیع زاده ، كه با یك قبضه خمپاره‌ی 120 آمد .
خرمشهر سقوط كرده بود و آبان ماه بود و آبادان در محاصره . جاده‌ی آبادان به اهواز و ماهشهر به آبادان بسته بود . عراقی‌ها حتی از بهمن شیر عبور كرده بودند . یعنی ما از راه خشكی نمی‌توانستیم عبور كنیم . تنها راه‌مان یا پرواز با هلی‌كوپتر بود یا گذر از آب بهمن شیر و آن هم با لنج ، كه مثلاً برویم ماهشهر سوار لنج بشویم و از راه بهمن شیر برویم به ده چوئبده و از آن‌جا برویم آبادان .
مهدی با شهید شفیع زاده ( كه بعدها فرمانده توپخانه‌ی نیروی زمینی سپاه شد ) با همان خمپاره‌ی 120 آمد بندر ماهشهر تا خودش و خمپاره را به آبادان برساند . لنجی كه آمد پر از كیسه‌های آرد بود .
ناخدای لنج گفت « اگر می‌خواهید ببرم‌تان آبادان باید تمام این كیسه‌ها را خالی كنید . وگرنه آبادان بی‌آبادان . »
خودشان می‌گفتند دو روز طول كشید تا آن كیسه‌ها را از لنج خالی كنند . وقتی هم آمدند ، رفتند جبهه‌ی فیاضیه و شفیع زاده شد دیده‌بان و مهدی شد مسئول قبضه . سهمیه‌ی هر روزشان فقط سه گلوله بود . بیشتر نداشتند .
این درست زمانی بود كه بنی صدر ، به عنوان فرمانده كل قوا ، حاضر نبود هیچ سلاح و مهماتی به ما بدهد و پشتیبانی‌مان بكند . اصلاً حضور مردم را قبول نداشت . می‌گفت « این مردم بی‌خود بلند می‌شوند می‌آیند . »
با آن لحن خودش می‌گفت « آقای خمینی هم اشتباه می‌كند كه مردم بی‌سلاح را فرستاده . ما نمی‌توانیم این طوری جنگ را پیش ببریم . »
در شكستن حصر آبادان سپاه گردان‌هاش را شكل داد . ما در خط دارخوین و محمدیه ( جنوب سلمانیه ) یك گردان تشكیل دادیم ، با سیصد و پنجاه نفر نیرو ، برای اولین عملیات ، بعد از عزل بنی‌صدر از فرمانده كل قوا ، به دستور امام ، یعنی 21 خرداد سال 60 . سه چهار كیلومتر پیشروی داشتیم تا این كه به دوست عزیزم مهندس طرحچی گفتم « اگر از كنار كارون تا جاده‌ی اهواز را برامان خاكریز بزنی شاید بتوانیم دوام بیاوریم . »
كه زد . پیشروی ما سرعت گرفت و در پنجم مهرماه حصر آبادان شكست .
طرح عملیات شكست حصر آبادان در مهرماه عنوان شد ، آن هم در جلسه‌یی با حضور مقام رهبری و آقای هاشمی و شهید فلاحی و تیمسار ظهیرنژاد و دیگران . ما در محورمان و در عملیات شكست حصر آبادان پنج تا ده گردان سازمان یافته داشتیم . بعد از عملیات تیپ‌هامان را تشكیل دادیم . یكی از آن تیپ‌ها تیپ 8 نجف اشرف بود ، با فرماندهی احمد كاظمی و قائم مقامی مهدی ، كه در عملیات بعدی در آزاد سازی بستان و اواخر سال شصت نقش مهمی داشتند . و همین‌طور در فتح‌المبین ، كه مهدی در آن خوش درخشید .
عملیات فتح‌المبین عملیات بزرگ و درخشانی بود ، كه از چند جهت شكل گرفت . یك طرف این عملیات در غرب شهر دزفول و رود كرخه بود . و از ارتفاعات بلندی به نام تی‌شكن و به دست تیپ امام حسین و به فرماندهی حسین خرازی . محور شمالی دست قاسم سلیمانی بود و تیپش 41 ثارالله . این طرف‌تر دست احمد متوسلیان بود و تیپش 27 حضرت رسول . جنوبی‌ترین محور فتح‌المبین تنگه‌یی بود به نام رقابیه و تنگه‌یی دیگر به نام زلیجان ، كه جهاد جاده‌یی روی آن زد تا تیپ 8 نجف اشرف دورش بزند و عمل كند . فرمانده این یگان مهدی بود .
عملیات هم عملیات مشترك سپاه و ارتش بود ، كه سه قرارگاه عمده داشت . قرارگاه شمالی قرارگاه نصر بود و فرمانده‌هاش حسن باقری و تیمسار حسنی سعدی . قرارگاه میانی قرارگاه فجر بود و فرمانده‌هاش مجید بقایی و تیمسار ازگمی . قرارگاه جنوبی هم قرارگاه فتح بود و فرمانده‌هاش من و تیمسار ن?اک? ، با استعداد لشكر 92 زرهی و تیپ هوابرد ارتش و تیپ 25 كربلا و تیپ 8 نجف اشرف سپاه .
فرمانده آن یگانی كه باید می‌رفت عراقی‌ها را از تنگه‌ی رقابیه دور می‌زد مهدی بود . كار سخت و پیچیده‌یی بود . باید دو روز قبل از عملیات می‌رفتند از تنگه‌ی زلیجان می‌گذشتند . پشت سر آن‌ها هم باید واحدهای مكانیزه‌ی ارتش ( از لشكر سیستان و بلوچستان ) حركت می‌كردند . اول نیروهای پیاده‌ی تیپ نجف رفتند و پشت سرشان و در روز بعد پی‌ام‌پی‌ها . همه باید پیاده و شبانه از رمل‌ها و تنگه‌های رقابیه می‌گذشتند ، بعد می‌رفتند عراقی‌ها را دور می‌زدند تا تك اصلی شروع شود .
عملیات شروع شد . حسین خرازی از محور شمالی رفت عین خوش را بست . مهدی هم از محور جنوبی تنگه‌ی رقابیه را بست ، با یك فاصله‌ی صد كیلومتری ، طوری كه عراقی‌ها غافلگیر شدند . اوج نبوغ مهدی و حسین در این عملیات نمود داشت . عراقی‌ها حتی خوابش را هم نمی‌دیدند كه جوان‌های ایرانی این‌طور غافلگیرشان كنند و محاصره شوند .
ما همه در جنگ همدیگر را به اسم كوچك صدا می‌زدیم . اوج افتخار و خوشحالی ما وقتی بود كه رفتیم به مهدی خبر دادیم كه شده فرمانده لشكر عاشورا . لشكری كه از قدرتمند‌ترین لشكرهای خط شكن در سخت‌ترین عملیات‌های بعد ما بود . بخصوص در خیبر و آن پیشروی در دجله و فرات و جنگ تن به تن و برگشت به جزایر مجنون . جزایر را هم داشتیم از دست می‌دادیم ، كه امام فرمود جزایر باید حفظ شود .
همین‌جا بود كه مهدی و حمید و زین‌الدین و بقیه با تمام توان‌شان دل به دستور رهبرشان سپردند و حتی آمدند در خط مقدم و دوش به دوش نیروهاشان با عراقی‌ها جنگیدند . فقط یك پل جزیره را وصل می‌كرد به منطقه‌یی كه می‌رفت به طلایه و تنومه . دشمن تمام تانك‌هاش را به ستون كرده بود تا بروند جزایر را پس بگیرند . در مدتی كم‌تر از هفتاد و دو ساعت بیش از یك میلیون گلوله در این جزیره منفجر شد . هلی‌كوپتر ، هواپیما ، توپخانه ، همه و همه ، از زمین و آسمان آتش می‌بارید و جزایر باید حفظ می‌شد . حمید روی همین پل شیتات شهید شد .
با مهدی تماس گرفتم گفتم « سعی كن جسد حمید را برگردانی عقب ! »
مهدی خیلی جدی و قاطع گفت « اگر جنازه‌ی همه را آوردیم می‌رویم حمید را هم می‌آوریم . »
واقعاً نگذاشت حمید را بیاورند . حمید هنوز كه هنوزست مفقودالاثر‌ست . او بازوی راست و قدرتمند مهدی بود . هیچ كس بیشتر از مهدی دوستش نداشت . با این حال نخواست ، نتوانست ، نگذاشت كسی او را بدون بقیه بیاورد . شاید به همین دلیل بود كه طاقت نیاورد و سال بعد توی بدر و با لشكر خودش رفت عملیات كرد تا از عزیزش عقب نماند .
او و لشكرش از موفق‌ترین‌های بدر بودند كه از شرق دجله عبور كردند رفتند به غرب دجله . خود مهدی از دجله گذشت رفت یك هفته‌ی تمام كنار دجله و در تقاطع رود فرات و دجله ( القرنه ) دوش به دوش آن‌ها جنگید . تا این كه حجم آتش روی غرب دجله و روی نیروی لشكر عاشورا و روی مهدی زیاد شد . وقتی مهدی زخمی را با قایق و از روی دجله برمی‌گرداندند یك آرپی‌جی آمد قطعه قطعه‌اش كرد و بردش به …
یادم هست بار آخر ، روز قبل از شهادتش ، كنار دجله و فرات ، زیر یك پلیت و كنار مقام رهبری و پسرشان با مهدی جلسه داشتیم . كه البته فیلمش هم هست . هواپیماها بمباران سختی می‌كردند و اصلاً بمب‌هاشان كاملاً مشخص بود . مهدی آرامِ آرام بود . برای بار هزارم به‌ش گفتم « تو چرا لباس سپاه نمی‌پوشی ؟ »
از گوشه‌ی چشم نگاهم كرد گفت « با این لباس با بچه‌ها نزدیك‌ترم . »
بعد گفت « آن‌ها هم البته این‌جوری بیشتر دوست دارند . »

 بروایت شهید حجت الاسلام و المسلمین محلاتی:

یكی از برادران فرمانده ما (مهدی باكری) شهید شد، این برادر از اول توی جنگ بود، (قبل از عملیات، اینها مشهد مشرف شده بودند و بعد هم آمده بودند خدمت امام). آنجا توی مشهد گفته بود كه من از امام رضا (علیه السّلام) خواستم كه توفیق شهادت را نصیب من كند.
برای مراسم شهادت این برادر، من خودم رفتم به آذربایجان و در مراسمی كه آنجا بود شركت كردم.
در ارومیه، تبریز، زنجان غوغا بود. تمام مردم غیور آذربایجان و زنجان همین طور اشك می ریختند و تظاهرات می كردند؛ درست مثل اینكه یك مرجع تقلید از دنیا رفته بود، این قدر مردم اظهار علاقه می‌كردند.
من وصیت نامه اش را دیدم، در وصیت نامه‌اش می گوید كه من چطور وصیت نامه بنویسم در حالی كه می ترسم از دنیا بروم و خالص نباشم و پذیرفته درگاه خدا نشوم، چون معصیت كارم.
یك آدمی كه از اول جنگ،‌توی جبهه بوده ،‌باز خودش را گناهكار می داند و بعد می گوید: «خدایا تو چقدر دوست داشتنی و پرستیدنی هستی! هیهات كه نفهمیدم، خون باید می شدی و در رگهایم جریان می یافتی تا سلولهایم همه یارب یارب می گفت.»
این جمله خیلی خیلی معرفت می خواهد. می گوید:« تو باید در تمام بدن من جریان داشته باشی، تا همه سلولهای من یا رب یارب بگوید.»
این ثارالله كه به امام حسین تعبیر می كند(چون خون در همه بدن هست) خون خدا رنگ توحید گرفته است.
بنابراین بازو می شود یدالله؛ همان كه امام فرمود: «من بازوهای شما را كه دست خدا بالایش است می‌بوسم.» حال دیگر «ید» می شود «یدالله». چشم انسان می شود «عین الله»؛ چشم خدا. جز خدا اصلاً در جهان نمی بیند. زبانش دائم در راه خداست. قلمش دائم در راه خداست. یك انسانی می شود كه به تعبیر قرآن رنگ توحید گرفته (صبغه الله)، چون انسان وقتی متولد بشود ،‌انسان بالقوه است و حیوان بالفعل، هر رنگی كه به خودش بزند ،‌همان رنگ را می گیرد. ذاتاً فطرتش عشق به توحید دارد، ولی توی این دنیاست كه باید رنگ آمیزی بشود.
اگر رفت و خودش را در اختیار انبیاء قرار داد، رنگ توحید می گیرد (صبغه الله). آن وقت همه سلولهای او سلول توحید می شوند؛ می شود یك انسان الهی؛ می شود یك انسان عاشق. خوب، همین هم بعداً می‌گوید: ای كاش تو خون بودی و در رگهایم جریان می یافتی. بعداً می گوید: «یا اباعبدالله شفاعت!»
چقدر لذت بخش است انسان آماده باشد برای دیدار ربّش ولی چه كنم كه تهیدستم خدایا! تو قبولم كن!»
سپس سلام بر امام و امام زمان می رساند و توصیه می كند كه دنیا را رها كنید.
ای عاشقان اباعبدالله! بایستی شهادت را در آغوش گرفت و گونه ها بایستی از حرارت و شوقش سرخ شود و ضربان قلب تندتر بزند و بایستی محتوای فرامین امام را درك و عمل نماییم تا شاید قدری از تكلیف خود را در شكرگزاری به جا آورده باشیم.

بروایت علی عبدالعلی زاده :

خانه‌شان بیست كیلومتر از شهر فاصله داشت . فقط برای درس خواندن می‌آمدند خانه‌ی عمه‌شان ،‌كه توی كوچه‌ی ما بود . من فقط همین را ازش می‌دانستم . او اصلاً نمی‌گذاشت چیز بیشتری بدانم . من حتی نمی‌دانستم كه نامادری دارند و از وقتی حمید سه ساله بوده آمده خانه‌ی آن‌ها و در همان خانه‌ی بیرون شهر زندگی می‌كند .
شهردار كه شد با هم رفتیم خانه‌شان . به من گفت « همین جا بنشین من الآن برمی‌گردم ! »
آمدنش خیلی طول كشید . رفتم دم در خانه‌شان دیدم مهدی رفته توی حیاط نشسته دارد لباس می‌شوید . خیلی تعجب كردم . نگران هم شدم كه چرا با این پست و مقام آمده این‌جا دارد لباس می‌شوید . فكرم به هزار جا رفت . تا این كه خودش آمد . گفت آن لباس‌ها لباس‌های برادر و خواهرهای ناتنی‌اش هست و او باید این كار را بكند .
من كم می‌آیم این جا . هر وقت هم می‌آیم دلم می‌خواهد حضورم مفید باشد .
مهدی همین بود . اگر من پنج ساعت با او بودم فقط من می‌دانستم كه در آن پنج ساعت مهدی چی كار كرده ، كجا رفته ، چی گفته . یك بار از همسرش پرسیدم كه مهدی چقدر از زندگی‌اش گفته . او چیزهایی گفت و من فهمیدم مهدی اصلاً از دوران كودكی‌اش و نامادری‌اش چیز زیادی به او نگفته .
یا نگهبانی دادنش در سپاه . از مهر سال پنجاه و نه ، یعنی از زمان حمله‌ی دمكرات‌ها به ارومیه ، تا هفت هشت ماه بعد كه مهدی رفت جبهه ، هر شب می‌رفت سپاه نگهبانی می‌داد . نگهبانی‌اش هم با همه فرق داشت . تا عصر شهرداری می‌ماند . عصر می‌رفت یك لقمه نان می‌خورد ، بی‌سیم را برمی‌داشت می‌رفت چند كیلومتر بیرون شهر ، می‌نشست توی سنگری كه خودش ساخته بود نگهبانی می‌داد . آن‌جا مسیری بود كه دمكرات‌ها خیلی رفت و آمد داشتند . قرار بود اگر آمدند رد شدند با بی‌سیمش علامت بدهد . این را جز من و چند نفر دیگر كسی خبر نداشت . حتی بچه‌های سپاه هم نمی دانستند مهدی می‌آید سپاه . فقط فرمانده و بی‌سیم‌چی در جریان بودند .
این پنهان كاری فقط به زمان جنگ محدود نمی‌شد . به قبل از انقلاب هم بر می‌گشت . به سال‌هایی كه دو برادر بزرگ‌ترش ، علی و رضا ، دستگیر شدند . علی چون بیشتر فعال بود اعدام شد . رضا هم حبس ابد گرفت . این ماجرا حدود سال پنجاه اتفاق افتاد و خیلی روی زندگی و فعالیت‌های مهدی و حمید سایه انداخت . حتی شاید كمك‌شان كرد . بخصوص مهدی را . چون همه در دانشگاه او را دانشجوی آرام و سر به زیری می‌دیدند و هیچ كس نمی‌دانست در خفا به همه خط می‌دهد ، سازماندهی می‌كند ، یا نهضت دانشگاهی تبریز را هدایت می‌كند . دانشگاهی كه تمام فعالیتش دست چپی‌ها بود ، از سال پنجاه و دو از وقتی مهدی آمد شد عرصه‌ی فعالیت بچه‌های مسلمانی كه حتی تظاهرات هم می‌كردند . برای اولین بار توی همین دانشگاه بود كه شعار « درود بر خمینی » گفته شد و به خودش شكلی مذهبی گرفت .
اوج این حركت در پانزده خرداد سال پنجاه و چهار بود . كه دانشگاه ما همزمان با قم تظاهرات كرد . مهدی آدم پشت پرده‌ی تمام این حركت‌ها بود . البته ابوالحسن آل اسحاق و حمید سلیمی هم بودند ، منتها خط دهنده‌ی اصلی فقط مهدی بود . و ناپیدای اصلی هم . چون زیر ذره‌بین بود و ناچار باید ظاهر را حفظ می‌كرد .
حمید همین طور بود . نتوانست آن جو را تحمل كند . آمد تبریز ، یك سال پیش مهدی ماند ، دیپلمش را گرفت ، و به بهانه‌ی ادامه‌ی تحصیل رفت آلمان و از آن جا رفت سوریه تا مشغول آموزش نظامی شود . و شد . تا زمان پیروزی انقلاب آن‌جا بود . این‌ها همه از سایه‌ی شهادت علی بود كه روی زندگی این دو برادر خیلی سنگینی می‌كرد . مجبورشان می‌كرد منزوی باشند یا منزوی نشان بدهند . بعد هم كه دیگر عادت‌شان شد كسی از آن‌ها چیزی نداند ، چیزی نفهمد ، یا هر كس فقط به اندازه‌ی لحظه‌یی كه با آن‌ها بوده ازشان خبر داشته باشد .
ساواك هم البته بیكار نشسته بود . پنهانی او را زیر نظر داشت . یك بار احضارش كرد . بازجویی هم حتی كرد . وقتی چیزی عایدش نشد مجبور شد آزادش كند . بعد معلوم شد یكی از هم اتاقی‌های خودش …
مرحوم عطایی دو سه روز دستگیر شد ، كه بردندش ساواك ، برگشتنا گفت « یكی از بین ما با ساواك همكاری می‌كند . »
گفتیم « از كجا فهمیدی ؟ »
گفت « آن‌ها چیزهایی را به من گفتند كه جز خودی‌ها كس دیگری نمی‌توانسته ازشان خبر داشته باشد . به من گفت شماها فكر می‌كنید خیلی زرنگید ؟ از فلان روز گفت كه مهدی گوجه فرنگی خریده بود داده بود به من و من هم حرف‌هایی زده بودم كه او حالا داشت به من پسش می‌داد . »
گفت « این‌ها را آن‌جا فهمیدم . البته من انكارش كردم ، ولی من و تو خوب می‌دانیم كه واقعیت دارد . »
بعد از انقلاب كه ساواك تبریز افتاد دست بچه‌ها تازه فهمیدیم كه هم اتاقی مهدی می‌رفته تمام كارها و حرف‌های ما را گزارش می‌داده به ساواك .
مهندس میر بلد می‌گفت « همه‌اش هیچ . حیف از آن همه نمازی‌كه ما پشت سر این بنده خدا خواندیم . »
با این حال نتوانسته بودند گزارش چندانی از زندگی مهدی ارایه بدهند . مهدی به كارهاش ادامه می‌داد . این همان كلاف در هم پیچی‌ست كه مهدی نمی‌گذاشت كسی بازش كند . یعنی همین الآن شاید كسی نداند كه میخانه‌های تبریز ، در سال پنجاه و شش ، به دست كی‌ها و چطور به آتش كشیده شد . ولی من می‌دانم . من آن سال بروجرد بودم . دوره‌ی آموزش را می‌گذراندم . بعد كه بچه‌های تهران آمدند رفتم لشكر ارومیه . آن‌جا بود كه قرار گذاشتیم اگر امام گفت پادگان‌ها را خالی كنید زمینه‌ی فرار تعدادی از درجه داران را فراهم كنیم . یك قرار مهم و مخفی هم با مهدی داشتم . می‌خواستیم مخفیانه زندگی مبارزاتی را شروع كنیم . من منتظر بودم ،‌كه آمد گفت « وقتی از تهران آمدم می‌آیم خبرت می‌كنم . » آمد پادگان به دیدنم . گفت « حالا وقتش‌ست . باید برویم . می‌توانی ؟ » نمی‌توانستم . یعنی اصلاً نمی‌شد . با ترفندهایی در رفتم . با مهدی رفتیم خانه‌ی عمه‌اش . چند روز آن‌جا ماندیم . تعدادی شیشه‌ی نوشابه جمع كرد آمد به من گفت « بنزین نیازست . »
رفتم از ژیانم بنزین كشیدم آوردم . با هم شروع كردیم به كوكتل مولوتف درست كردن . من زیاد بلد نبودم . مهدی كار كشته تر بود . چند تایی درست كردیم برداشتیم بردیم كارخانه‌ی قند ، بیست كیلومتری شهر . آن‌جا چاله‌یی بود كه جان می‌داد برای آزمایش . كوكتل‌ها آتش خوبی داشتند و حالا باید … كه گفت « تو نه . »
فقط ساختنش با من بود و استفاده‌اش با مهدی یا هر كس دیگر . من نگران بودم . وقتی فرداش شنیدم میخانه‌های شهر آتش گرفته خندیدم گفتم « بالاخره كار خودت را كردی ، مهدی ! »
او از این كار و از این آتش چیزی به هیچ كس نگفت . اما من كه فقط كوكتل‌ها را درست كرده بودم بارها از این كار كوچكم برای همه گفته‌ام . همه فكر می‌كردند او كیست كه ساكت می‌آید و می‌رود و سرش این قدر پایین‌ست و كاری به كار هیچ كس ندارد . اگر می‌دانستند كه او …
كه باز آمد سراغم گفت « برو خانه‌تان هر چی ساعت كهنه داری بردار ب?اور! »
ساعت‌ها را آوردم ، بردیم خانه‌ی عمه‌اش ، همان جا بمب ساعتی ساختیم ، همان شب بردیمش به روستای « بند » ارومیه ، از مناطق كردنشین ، كه ژاندارمری زیاد آن‌جا نفوذ نداشت و ما راحت می‌توانستیم از سوت و كوری‌اش استفاده كنیم . رفتیم بمب را برای امتحان كار گذاشتیم . پنج دقیقه منتظر شدیم . بیست دقیقه گذشت . خبری نشد . باید كسی می‌رفت نقص بمب را می‌دید می‌آمد . اما كی ؟ من خیلی اصرار كردم بروم . مهدی قبول نكرد .
گفت « تو نه . »
گفتم « چرا ؟ »
گفت « تو زن و بچه داری . من می‌روم . »
از پشت نگاهش می‌كردم . قدم‌هاش را محكم بر‌می‌داشت . ذره‌یی ترس در وجودش نبود . رفت . بمب را برداشت وارسی‌اش كرد . گفت « ساعتش خراب‌ست . »
آمدیم ساعت نو خریدیم بردیم بمب را گذاشتیم جلو خانه‌ی سرهنگی كه خیلی مردم را اذیت كرده بود می‌زدشان . البته بمب را مهدی برد گذاشت . از دیوار خانه‌اش رفت بالا و من گفتم « چرا آن‌جا ؟ بگذارش همین جا پشت در ! »
رفت بمب را گذاشت پشت دیوار ، برگشت آمد گفت « باید بفهمد با كی طرف‌ست . »
مهدی پیش از این كه قبل از انقلاب سیاسی باشد و بعد از انقلاب نظامی ، یك انسان به شدت عاطفی بود . من این را از آن روزها و شب‌هایی فهمیدم كه شهردار شده بود مجبور بود شب‌ها بیاید خانه‌ی ما . پدرش در مسیر كارخانه‌ی قند ، درسال پنجاه و هشت ، در تصادفی فوت كرد و او تازه دو ماهی می‌شد كه شهردار شده بود و نمی‌توانست هر روز این بیست كیلومتر را برود بیاید . مجبور بود ما را تحمل كند . ظهر با هم می‌آمدیم خانه . با هم زندگی می‌كردیم .
چند شب در همان سال پنجاه و هشت باران تندی آمد . مهدی گاهی شب‌ها نمی‌آمد و اگر می‌آمد نزدیكای صبح می‌آمد . ازش پرسیدم « كجا رفته بودی ، مهدی ؟ »
گفت « فقط همین را بت بگویم كه خانه‌هیچ كس دیگر نرفتم . مطمئن باش . »
پیش خودم گفتم « پیش كی رفته بوده پس ؟ نكند توی خیابان خوابیده ؟ »
باران باز هم بارید و حتی بیشتر . مهدی دیگر طاقت نیاورد . گفت « پا شوم بروم . »
گفتم « كجا ؟ »
گفت « واجب‌ست بروم . نپرس فقط . »
گفتم « این دفعه را باید بگویی . نمی‌گذارم بروی . »
نمی‌خواست بگوید ، از چهر‌ه‌اش مشخص بود ، خیلی دلشوره نشان داد ، ولی گفت . گفت « حالا كه اصرار داری پاشو با هم برویم . »
من آن روزها معاونش بودم . طبیعی بود كه بروم . با لندرور رفتیم . رفتیم به یك محله‌ی حلبی آباد ، نزدیك فرودگاه . گفتم « چرا این جا ؟ »
به باران و تند آب جلو ماشین و خانه‌های حلبی اشاره كرد گفت « ما شهردار این شهریم . باید بتوانیم جواب این مردم را بدهیم . »
پیاده شد . رد جریان آب را گرفت رفت . دید آب سرازیر شده رفته داخل یك خانه .
گفت « دنبال همین می‌گشتم . »
در زد . پیرمردی آمد بیرون گفت « چی شده ؟ »
مهدی آب را نشان پیرمرد داد گفت « ما … »
پیرمرد عصبانی بود و گل‌آلود . دهانش را باز كرد و هر چی از دهانش در می‌آمد به شهردار و هر كس كه می‌شناخت و نمی‌شناخت گفت . گفت « حالا آمده‌ای این‌جا كه بگویی چه ، به من خانه خراب ؟ »
مهدی گفت « اگر یك بیل بیاوری بدهی به ما كمكت می‌كنیم این آب را … »
پیر مرد در را محكم بست گفت « برو بابا خدا پدرت را بیامرزد ! وقت گیر آورده‌ای نصف شبی ؟ »
سر و صدای آن‌ها همسایه‌ها را كشید بیرون و آمدند به پرس و جو كه « چی شده ؟ »
مهدی گفت « آب دارد خانه‌ی این بنده خدا را خراب می‌كند . یك بیل می‌خواهیم فقط . دارید ؟ »
بیل را آوردند . آن شب من و مهدی جوی كوچكی كندیم و آب را هدایت كردیم به بیرون كوچه . تا اذان صبح كارمان طول كشید . خسته و خیس از آب و گل فهمیدم مهدی شب‌ها را كجا صبح می‌كرده .
دوران شهرداری مهدی درخشان‌ترین دوران شهرداری ارومیه‌ست . علتش هم همین توجه مهدی به جزییات عاطفی مردم شهرش بود . شاید نگاه خاصش به پرورشگاه از همین حساس بودنش شكل می‌گرفت كه هفته‌یی یك بار می‌رفت به آن‌جا سر می‌زد ، چند ساعتی با بچه‌ها می‌گفت و می‌خندید ، كاری كه همه می‌گفتند تا آن موقع اصلاً سابقه نداشته . یك بار حرف پیش آمد . از ازدواج بچه‌های پرورشگاه و این كه مهدی هر كاری از دستش بر آمده برایشان كرده . خودش زیر بار نمی‌رفت . تا این كه گفت « این بچه‌ها مثل بچه‌های خودم هستند . اصلاً دختر و پسرهای خودم هستند . پس اگر دختری را می‌فرستم به خانه‌ی بخت مطمئن باش دختر خودم را خوشحال كرده‌ام . »
بچه‌ها هم به او به چشم پدر نگاه می‌كردند . وقتی می‌آمد آن‌جا خیلی شادی می‌كردند . این رفتار را توی شهرداری هم داشت . آن‌قدر با كارگرها و كاركنان شهرداری خوب تا كرده بود كه همه حاضر بودند به خاطرش بمیرند ، بخصوص كارگرها . دستور مهدی براشان دستور نبود ، امریه‌یی بود كه آن را با جان و دل می‌پذیرفتند . این‌ها همه در سایه‌ی محبتی بود كه او از آن‌ها دریغ نكرد . همیشه در كنارشان ، شانه به شانه‌شان ، كار كرد . اصلاً نشان نداد كه از كار سخت كارگری عارش می‌آید . شاید اگر بروید كارگران بازنشسته‌ی قدیمی را پیدا كنید و مهدی را از آن‌ها سراغ بگیرید ، از پسرشان بیشتر او را بشناسند ، هر چند كه جبهه هم نرفته باشند .
شاید شما یا خیلی‌های دیگر ندانید كه مهدی هرگز از شهرداری حقوق نگرفت . كل حقوق ماهانه‌اش را با حسابداری طی كرده بود و با مسئولش قرار گذاشته بود كه معادل حقوقش را بدهند به هر كس كه امضای او پای كاغذش باشد . هر مستحق و مستمندی كه می‌آمد پیش مهدی با همین یادداشت‌ها و با همین حقوق خودش ناامید از شهرداری نمی‌رفت بیرون . هیچ كس هم این را نمی‌دانست . چطور شد كه این را فهمیدم ؟ … بعد از این كه مهدی رفت جبهه ، رئیس حسابداری آمد به من گفت « آقای باكری به ما بدهكار‌ست . چون بیشتر از حقوقش نوشته . » تا دیدمش گفتم « تو كه اختیارات داشتی ، تو كه می‌توانستی از حساب شهرداری پرداخت كنی ، چرا نگذاشتی كه آن‌ها … »
گفت « زیاد مهم نیست . »
گفتم « تو الآن دیگر ازدواج كرده‌ای . احتیاج داری . لااقل بگذار حقوقت را حساب كنیم بروی از حسابداری … »
گفت « من حقوقم را گرفته‌ام . »
حقوق سپاهش را می‌گفت ، همان حقوق ماهی هفتصد تومان را . همان لحظه بود كه یادم به روزهای اولی افتاد كه وقتی مهدی آمد شهرداری ، هیچ كدام از كاركنانش تحویلش نگرفتند و نمی‌گرفتند . نه آن‌ها ، حتی ارباب رجوع هم نمی‌توانست باور كند همچو آدمی ، افتاده و محجوب ، بتواند شهردار شهرش باشد . یا وقتی توی كار كارگرهاش سهیم می‌شد . هر جا می‌رفت ، مثل كارگاه شن و ماسه ، سعی می‌كرد یك كاری متناسب با موقعیت آن‌جا انجام بدهد تا از بقیه عقب نماند .
گفتم « حتی این‌جا ؟ »
گفت « طبیعی‌ست . اول این كه می‌خواهم رنج و سختی آن‌ها را احساس كنم . دوم این كه نمی‌خواهم هیچ كس فكر كند من آمده‌ام این‌جا ریاست كنم . می‌خواهم با كمك هم كار كنیم . برای همین‌ست كه كمك می‌كنم . »
یك روز مسئول كارگاه شن و ماسه آمد پهلوی من . خیلی شرمنده گفت به آقای شهردار بی‌احترامی كرده . چه كار باید بكند كه او ببخشدش .
گفتم « مگر چی شده ؟ »
گفت « ما كه نمی‌دانستیم شهردارست‌. آمد . به‌ش بی‌اعتنایی كردیم . بعد رفت ایستاد مثل یك كارگر كار كرد و ما هم … »
خیلی خودش را باخته بود .
گفتم « نگران نباش . آقای شهردار از این چیزها خم به ابرو نمی‌آورد . »
گفت « مگر می‌شود ؟ ما آن‌جا همه‌اش … »
گفتم « اتفاقاً خیلی هم خوشحال‌ست كه آمده آن‌جا با شما كار كرده . »
گفت « باور كنم ؟ »
باور هم نكرد . به مهدی گفتم . مهدی برای همه‌شان تشویقی نوشت و خیال‌شان را راحت كرد كه دل چركین نیست . به من گفت « كاش می‌توانستند بفهمند من دارم با نفسم می‌جنگم و به‌ش می‌گویم كه برای ریاست نیامده‌ام ، برای كار آمده‌ام . »
این حالت را توی جبهه هم داشت . یك بسیجی نقل می‌كرد كه « من راننده بودم . دستور داده بودند هیچ كس حق ندارد با سرعت بالای هشتاد رانندگی كند . یك شب داشتم می‌آمدم دیدم یكی ایستاده كنار جاده و دست تكان می‌دهد . نگه داشتم . گفتم بیا بالا . آمد بالا و ما گاز دادیم آمدیم ، با سرعت بالا . حرف هم خب می‌زدیم . یكی من ، یكی او .
گفت می‌گویند فرمانده لشكرتان دستور داده تند نروید . درست می‌گویند ؟ گفتم فرمانده‌مان گفته ؟ زدم دنده چهار . گفتم این هم به سلامتی فرمانده باحال‌مان . مسیرمان تا نزدیك واحدمان یكی بود . آن‌جا دیدم خیلی تحویلش گرفتند . پرسیدم خیلی لنگ انداختند . كی هستی مگر تو ؟ گفت همانی كه به افتخارش زدی دنده چهار . »
آن‌جا و همه جا خیلی‌ها بودند كه از مهدی می‌پرسیدند كیه و او فقط می‌گفت « صبر كن خودت می‌شناسی‌اش . »
اهالی یك محل ، عصبانی و با قیل و قال آمدند شهرداری ، آمدند توی اتاقی كه من و مهدی آن‌جا می‌نشستیم جواب مردم را می‌دادیم . گفتند و گفتند تا آخرش به این نتیجه رسیدند كه « آخر تو چه می‌دانی كه ما توی چه بدبختی‌یی گیر كرده‌ایم . خودت كوچه‌ات آسفالت‌ست . معلوم‌ست كه نمی‌دانی محله‌ی ما باران آمده ، آمده آب همه جا را برداشته . »
مهدی حرف نزد . حتی ابرو خم نكرد . رفت پوتین گلی و درب و داغانش را از پشت میزش برداشت گذاشت جلو چشم آن‌ها گفت « این هم مدرك من ، كه به همه‌مان ثابت كند كوچه‌ی ما هم دست كمی از كوچه‌ی شما ندارد . »
مهدی بین خود و خدای خودش معامله‌ها كرد . كار بزرگ دیگرش این بود كه نگذاشت كسی از این معامله‌ها بین خودش و خداش با خبر شود . نتیجه‌اش این شد كه حتی از جنازه‌اش هم اثری باقی نماند .
حمید هم همین‌طور بود . حمید ماه روشنی بود كه در آفتاب مهدی گم شد . یعنی اگر حمید برادر و فرمانده لشكری مثل مهدی نداشت ، شاید بیش از آن چه كه مطرح شد ، نمود پیدا می‌كرد . اما در همین اندازه هم نمی‌توانم ، در حد شناخت خودم ، بین آن‌ها فرق بگذارم . نمی‌توانم بگویم یكی فرمانده بود یكی قائم مقام . هر دوشان در نظر من مراحلی را گذرانده بودند كه هر كسی نگذرانده بود و فقط مختص خودشان بود .
هر چند كه حمید همیشه دو زانو مقابل مهدی می‌نشست و هر چند كه فقط یك سال فاصله‌ی سنی‌شان بود . به نظر من همین‌ها باعث شد كه حمید ناشناخته بماند و مهدی بیشتر مطرح شود . و این اصلاً برای حمید مهم نبود . با وجود قدرت و درایتی كه در فرمانده لشكر بودن می‌توانست داشته باشد ، اما آمد فقط قائم مقام لشكر برادرش شد تا كنارش باشد و مریدش و دوستش .
نمی‌دانم آیا بگویم دلم برای آن‌ها تنگ می‌شود یا نه ؟ … ولی می‌گویم . می‌گویم من حتی لحظه‌یی بدون یاد آن‌ها زندگی نمی‌كنم . در هر كاری كه به من محول می‌شود ، چه شهرداری چه استانداری چه نمایندگی چه وزارت . در هر لحظه‌ی تلخ و شیرینی كه برام پیش آمده ، همیشه مهدی جلو نظرم بوده و همیشه به خودم گفته‌ام « اگر مهدی بیاید سؤال كند كه چرا این كار را كردی آیا براش جواب قانع كننده‌یی داری ؟ »
نمی‌دانم این دلتنگی‌ست یا حسرت یا غم دوری ، فقط می‌دانم از این كه با آن‌ها بوده‌ام خوشحالم . این روزها مدام نگرانم . چرا كه دیده‌ام این پستی كه دارم به چه خون‌بها و به دست چه كسانی و با نبودن چه كسانی به من سپرده شده . خدا كند روز قیامت جواب قانع كننده‌یی برای آنهاداشته باشم.

بروایت سردار مولوي از فرماندهان لشكر عاشورا:

وقتي آقا حميد شهيد شد دوستان گفتند كه بريم جنازه ايشان را بياوريم، گفتند كه اگر مال بقيه را آورديد جنازه ايشان را هم بياوريد. ايشان حتي راضي نشدند به خاطر جنازه برادر كه در جنگ شهيد شده بود، ذره‌اي از بيت‌المال مصرف بشود و بروند جنازه‌اش را بياورند.
زماني كه خبر شهادت تجلايي را به او دادند گفت: بايد من خودم بروم به منطقه هر چه ما اصرار كرديم كه جمشيد هم آن طرف دجله هست ما مي‌رويم يا بچه‌ها مي‌روند، گفت: بايد من خودم بروم. دقيق يادم هست سردار كاظمي فرمانده لشكر 8 نجف با بي‌سيم با من تماس گرفت سراغ آقا مهدي را گرفت تماسشان را برقرار كرديم گفت مهدي بيا اين طرف. گفت نه تو بيا اينجا براي هميشه با هم هستيم. اين دو فرمانده در همه مناطق با هم بودند.
يك روزي از سردار كاظمي پرسيدم شما چرا اين همه اصرار داريد در كنار آقا مهدي باشيد، گفتند: من هر وقت صداي آقا مهدي را از پشت بي‌سيم مي‌شنوم احساس آرامش مي‌كنم. چند بار مشهد رفته بوديم يكبار برايم سوغاتي جانمازي آورده بود گفت: يادگاري باشد بعضي حرف‌ها را مي‌زد بعدها آدم اين مسائل را كه پشت سر هم مي‌چيند مي‌بيند كه خبرهايي بوده و خودش مي‌دانست.

  بروایت سردار سرتيپ پاسدار اسدي فرمانده اسبق لشكر عاشورا :

مهدي عاشق بود؛ از عشقي كه در كربلا بود، فارق از هستي و هر چه كه هست بود. فقط به فكر محبوبش بود - به اين مي‌شد گفت عاشق - آن عشق الهي كه اگر كسي نداشته باشد اصلا زندگي ندارد.
اي كه عاشق نه اي، حرامت باد زندگاني كه مي‌دهي بر باد
ما زندگاني بر باد مي‌دهيم.

 بروایت سردار سرتيپ پاسدار زاهدي:

چند صباحي كه كوتاه هم بود سعي مي‌كرديم كه نهايت بهره‌برداري را بكنيم وقتي كه با آقا مهدي افت و خيز داشتيم بعد از جدائي احساس مي‌كرديم كه يك چيزي به ايمانمان اضافه شده است.
اينها مثل يك شهاب آسماني هستند كه در آسمان مكتب روشن مي‌شوند و راه را روشن مي‌كنند ما هم كه با ايشان دوستي مي‌كرديم مي‌دانستيم كه آقا مهدي متعلق به اين دنيا نيست و بايد برود.